„PAMIĘĆ KRESÓW” - popularyzacja wiedzy na temat historii Kresów. Projekt realizowany w ramach programu „Promocja czytelnictwa”.
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu, w 2018 r. realizuje projekt służący popularyzacji wiedzy na temat historii Kresów i osób z nimi związanych.
Zadanie wykonywane jest w partnerstwie z Towarzystwem Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich oddział w Opolu oraz Stowarzyszeniem Opolscy Genealodzy.
Projekt dofinansowany jest ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury (program „Promocja czytelnictwa”) oraz przez Samorząd Województwa Opolskiego.
Pogłębieniu wiedzy o dziedzictwie terenów objętych nazwą Kresów Wschodnich, budowaniu świadomości na temat udziału Kresów i Kresowian w rozwoju historii i kultury polskiej, w ujęciu historycznym, z odniesieniami do możliwie szerokiego kontekstu kultury współczesnej służą elementy zadania: spotkania oraz wystawa wraz ze zorganizowanymi w jej trakcie wykładami historycznymi. Przez cały rok, gromadzone są pamiątkowe zdjęcia i dokumenty: karty ewakuacyjne, legitymacje szkolne czy kalendarzyki będące wartościowym źródłem informacji o historii i kulturze, o życiu codziennym mieszkańców Kresów w minionych czasach. 5.03.2018 r. - „Od Brześcia i Rarańczy do Kaniowa” - spotkanie z Tomaszem Kubą Kozłowskim. Spotkanie poświęcone traktatowi brzeskiemu zawartemu 9 lutego 1918 roku przez państwa centralne (Niemcy, Austro-Węgry) z Ukrainą, oddającym Ukraińskiej Republice Ludowej Podlasie, Chełmszczyznę, Wołyń i Galicję Wschodnią; wielkiej akcji protestacyjnej przeciwko postanowieniom traktatu w lutym i marcu 1918 roku, ostatecznym zerwaniu sojuszu z Niemcami i Austro-Węgrami oraz bitwom stoczonym przez II Brygadę Legionów Polskich z wojskami austriackimi pod Rarańczą na pograniczu Bukowiny i Besarabii, a następnie przez II Korpus Polski z wojskami niemieckimi pod Kaniowem na Ukrainie. 5.06.2018 r. – wernisaż wystawy „Z kresowego albumu – Wilno”. Na wystawie zaprezentowano zabytki i ludzi związanych z Wilnem. Pokazano materiały ikonograficzne: pocztówki ze zbiorów własnych WBP w Opolu i kolekcji prywatnej, grafiki Jerzego Hoppena, który w akwafortach utrwalił Wilno z lat dwudziestych ubiegłego wieku, udostępnione przez Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, a także fotografie użyczone przez osoby, które po II wojnie światowej musieli opuścić swoje ukochane Wilno. Nie zabrakło też dokumentów i pamiątek kresowych, przechowywanych przez spadkobierców, pielęgnujących pamięć o wileńskich antenatach.20.06.2018 r. - spotkanie z Andrzejem Brzezieckim – redaktorem naczelnym „Nowej Europy Wschodniej”, historykiem, laureatem Nagrody im. Jerzego Turowicza oraz finalistą nagród historycznych im. Kazimierza Moczarskiego i Jana Długosza, członkiem rady Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia. Spotkanie było poświęcone książce
„Czerniawski. Polak, który oszukał Hitlera”. Roman Czerniawski, to pochodzący z Kresów Południowo-Wschodnim jeden z największych agentów w historii europejskiego wywiadu. Innowator, którego generał Sikorski osobiście odznaczył orderem Virtuti Militari. Człowiek, który rozkazywał Francuzom, wzbudzał podziw Abwehry, pracował dla rządu Jego Królewskiej Mości, oszukał Hitlera, a przede wszystkim służył Polsce. Na podstawie m.in. niedawno odtajnionych dokumentów z archiwów brytyjskich służb specjalnych Andrzej Brzeziecki skreślił w swej książce portret jednego z najbardziej bohaterskich Polaków działających w wywiadzie podczas II wojny światowej.29.06.2018 r. - Wileńska Noc Kultury – cykl imprez poświęconych dziedzictwu kulturowemu i historycznemu Wilna i Wileńszczyzny:
- film „Moje Wilno” w reż. Aliny Czerniakowskiej, poświęcony związkom Wilna z Rzeczpospolitą;
- „Wileńska sztuka książki”, wykład Tomasza Kuby Kozłowskiego z Domu Spotkań z Historią w Warszawie, który opowiadał o mało znanych, a zasłużonych dla kultury polskiej księgarzach i wydawcach, ilustratorach i propagatorach pięknych książek, działających w Wilnie w pierwszej połowie XX wieku. W programie pokazano niepowtarzalny, wysmakowany dorobek edytorski miasta nad Wilią;
- film dokumentalny „Zapomniana rozgłośnia”, w reż. Józefa Wierzby, poświęcony jednej z najlepszych rozgłośni Polskiego Radia w okresie międzywojennym, jakim było Radio Wilno, rozgłośni, w której jako spiker debiutował późniejszy pisarz i historyk Paweł Jasienica, i w której narodził się Teatr Polskiego Radia;
- poetyckie zaduszki – wspólne czytanie wierszy znanych i zapomnianych poetek i poetów związanych z Wilnem w latach 20. i 30. (m. in. Wandy Niedziałkowskiej-Dobaczewskiej, Eugenii Kobylińskiej-Masiejewskiej, Jadwigi Wokulskiej-Piotrowiczowej, Czesławy Monikowskiej, Kazimiery Iłłakowiczówny, Witolda Hulewicza, Tadeusza Łopalewskiego, Teodora Bujnickiego, Jerzego Zagórskiego i Jerzego Wyszomirskiego).
- finisaż wystawy „Z kresowego albumu – Wilno”. 28.09.2018 r. - wykład Tomasza Kuby Kozłowskiego, twórcy i właściciela największej prywatnej, liczącej kilkadziesiąt tysięcy obiektów, kolekcji materiałów dotyczących Kresów, obejmującej druki zwarte, ciągłe i ulotne, kartografię, archiwalia, ikonografię, antyki, przedmioty codziennego użytku i pamiątki, autora cyklu oraz koordynatora programu Warszawska Inicjatywa Kresowa w Domu Spotkań z Historią w Warszawie. Wykład zatytułowany „Nie tylko 11 listopada! Kresy w marszu ku Niepodległej” to kontynuacja podjętego już w tym roku tematu 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości. Znacząca rocznica, to wyjątkowa okazja do przypomnienia niezwykle skomplikowanej i dramatycznej walki o włączenie w obręb odradzającego się w 1918 roku państwa polskiego ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. W programie wieczoru opowieść o konflikcie polskich aspiracji terytorialnych z niepodległościowymi aspiracjami Litwinów, Białorusinów i Ukraińców; proklamowaniu Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej; wybuchu polsko-ukraińskiej wojny o Lwów i Galicję Wschodnią; powstaniu Samoobrony Litwy i Białorusi oraz walkach o Wilno toczonych na przełomie 1918 i 1919 roku. Spotkanie ilustrowane było oryginalną ikonografią z epoki. 29.10.2018 r. – spotkanie z Krzesimirem Dębskim, znakomitym polskim kompozytorem, m.in. muzyki współczesnej i muzyki filmowej, skrzypkiem jazzowym i dyrygentem. Krzesimir Dębski jest twórcą oratorium dedykowanego ofiarom Wołynia „Kres Kresów”. Kompozytor, mający swe korzenie na terenie Kresów Południowo-Wschodnich, trudne losy swojej rodziny opisał w książce „Nic nie jest w porządku. Wołyń moja rodzinna historia”. Spotkanie prowadzić będzie prof. Stanisław S. Nicieja.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Dofinansowano ze środków Samorządu Województwa Opolskiego
